Τεύχος 1832
Λαδιάρηδες οι Γερμανοί
Έναν αιώνα συμπληρώνει σε λίγο το γερμανικό… λάδι σε Έλληνες πολιτικούς και κρατικούς αξιωματούχους. Την ώρα που η γερμανική πολιτική κι επιχειρηματική ελίτ εξακολουθεί να κουνάει το δάχτυλό της όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε όλη την Ευρώπη, καταδικάζοντας στη σκληρότερη λιτότητα τους λαούς, βγαίνουν διαρκώς τέρατα για το πώς χτίζει την αυτοκρατορία της επί δεκαετίες ολόκληρες.
Την περασμένη εβδομάδα αναφέραμε όλα τα μεγάλα εσωτερικά σκάνδαλα στη Γερμανία. Υποθέσεις με καθυστερήσεις και υπερκοστολογήσεις δημόσιων έργων, που ταρακουνάνε το πολιτικό κι επιχειρηματικό οικοδόμημα, εξοργίζοντας την κοινή γνώμη. Η διαφθορά οργιάζει (και) στη Γερμανία, λαμβάνοντας διαστάσεις «εθνικής ντροπής», σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ. Όπως, άλλωστε, θα δούμε και στη συνέχεια, το γερμανικό θαύμα έχει θαμπώσει για τα καλά και ήδη γίνονται αναφορές σε «αυταπάτες» και σε «μπόλικη δόση υπεροψίας».
Το Νο1 όπλο της γερμανικής οικονομικής κυριαρχίας (εξαγωγές) στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στις μίζες, οι οποίες μέχρι να σκάσει το σκάνδαλο Siemens θεωρούνταν ουσιαστικά νόμιμες, όταν το μαύρο χρήμα έπεφτε για εξάπλωση των επιχειρήσεων στο εξωτερικό. Με το κράτος να κλείνει το μάτι.
Κι αν νομίζουν πολλοί ότι το παιχνίδι της γερμανικής μίζας ξεκίνησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ας κρατηθούν καλά. Η πρώτη επίσημη αναφορά για μίζες στην Ελλάδα με στόχο την εδραίωση γερμανικών εταιρειών στη χώρα μας γίνεται το 1927! Κι όχι από κάποιον επιχειρηματία, αλλά από τον ίδιο τον Γερμανό πρέσβη στην Αθήνα. Ο οποίος δίνει γραμμή στο υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας για το πώς θα αλωθεί η ελληνική αγορά.
Όθωνας και Μέρκελ
Το συνταρακτικό ντοκουμέντο φέρνει στο φως με το βιβλίο του, που κυκλοφόρησε πρόσφατα, ο δημοσιογράφος Μιχάλης Ψύλος («Από τον Ράιχενμπαχ του Όθωνα στον Ράιχενμπαχ της Μέρκελ», εκδόσεις Λιβάνη).
Οι αναφορές ξεκινάνε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η μεγάλη ηττημένη, η Γερμανία, αρχίζει δειλά - δειλά να ψάχνεται για επενδύσεις στην Ελλάδα. Τον πρώτο λόγο είχε η Siemens, που ας σημειωθεί ήταν η πρώτη γερμανική εταιρεία που ήρθε στην Ελλάδα από τα τέλη του 19ου αιώνα:
Ο Μιχάλης Ψύλος (ΑΝΤ1 1991-2009, ΑΠΕ 1988 ώς σήμερα κ.α.) γράφει: «Ο Γερμανός πρεσβευτής στην Αθήνα Μάρτιν Ρένερ, σε αναφορά του προς το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών στις 15 Ιουλίου 1927, τόνιζε χαρακτηριστικά ότι για να ευδοκιμήσει μια ξένη επιχείρηση στην Ελλάδα θα έπρεπε να συντρέχουν τρεις προϋποθέσεις: Κατ’ αρχάς εξασφάλιση χρηματοδότησης, αλλά κυρίως εξωτερική πολιτική παρέμβαση και ισχυρές ‘‘διαπροσωπικές σχέσεις’’.
Όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο Γερμανός πρεσβευτής, ‘‘για να ευδοκιμήσει μια ξένη επιχείρηση στην ελληνική αγορά, θα πρέπει στο καθαρά επιχειρησιακό μέρος να έχει εξασφαλίσει το θέμα χρηματοδότησης. Όποιος έχει τη μεγαλύτερη οικονομική κάλυψη έχει και το προβάδισμα. Το δεύτερο είναι ο πολιτικός παράγοντας. Η άσκηση συγκρατημένης πολιτικής δεν είχε καμία τύχη στην Ελλάδα’’.
Και συνέχιζε ο Μάρτιν Ρένερ: ‘‘Οι μεγάλες δυνάμεις με συμφέροντα στα Βαλκάνια, ιδιαίτερα Αγγλία, Γαλλία και Ιταλία, έχουν το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις και ασκούν ισχυρότατες πιέσεις. Αντίθετα, η Γερμανία δεν μπορεί να λειτουργήσει μ’ αυτόν τον τρόπο, καθώς οι προσωπικές επαφές με φιλογερμανούς υπουργούς παίζουν πολύ μικρό ρόλο και εξαιτίας του αντιγερμανικού αισθήματος του ελληνικού λαού είναι πάντα υπό εξέταση’’».
Οδηγίες
Στην κατεύθυνση αυτή ο Γερμανός πρεσβευτής έδινε το σύνθημα «Ισχυρές διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά – προσοχή – όχι πάντα ξεκάθαρες, γιατί θα συνδυάζονταν με τα οικονομικά συμφέροντα», τονίζει στην εξαιρετική διδακτορική της διατριβή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο η Μαρία Δημητριάδου - Λουμάκη, με θέμα «Γερμανική οικονομική και πολιτική διείσδυση στην Ελλάδα τη δεκαετία 1920-1930».
Ο Ρένερ ήξερε πολύ καλά τι έλεγε. Στο αρχείο του Ελευθέριου Βενιζέλου σώζονται πολλές αναφορές Ελλήνων πρεσβευτών, αλλά και επιστολές «ξένων φίλων» για την ανάγκη μεσολάβησης υπέρ ξένων επιχειρήσεων.
Πόσο πιο ξεκάθαρα, λοιπόν, να πει τα πράγματα ο Γερμανός πρέσβης; Οι οδηγίες του περί μίζας είναι σαφείς. «Όποιος έχει τη μεγαλύτερη οικονομική κάλυψη έχει και το προβάδισμα», «Ισχυρές διαπροσωπικές σχέσεις (με φιλογερμανούς Έλληνες πολιτικούς), αλλά – προσοχή – όχι πάντα ξεκάθαρες, γιατί θα συνδυάζονταν με τα οικονομικά συμφέροντα», είναι ο διπλωματικός τρόπος για να μιλήσει κάποιος για λάδωμα.
Σε ραδιοφωνική του συνέντευξη στο Radio 98,4 ο δημοσιογράφος - συγγραφέας Μιχάλης Ψύλος μοιάζει και ο ίδιος έκπληκτος για το εύρημά του: «Ο Γερμανός πρέσβης γράφει πως αν θέλουν οι Γερμανοί επιχειρηματίες να έχουν τύχη στην Ελλάδα πρέπει να λαδώνουν πολιτικά πρόσωπα. Το 1927! Η Siemens είχε όλο τον προηγούμενο αιώνα τρεις ανθρώπους στην Ελλάδα. Διαδοχικά και καθόλου τυχαία.
Από το 1900 έως το 1930 τον Αλέξανδρο Ζαχαρίου, που ανέβαζε και κατέβαζε κυβερνήσεις εν πολλοίς.
Από το 1930 έως το 1960 με 1970 τον Βουλπιώτη, που πολλοί τον ξέρουν από τις δίκες των δωσιλόγων κι επειδή υπερηφανευόταν ότι ήταν ο ιθύνων νους της ίδρυσης των Ταγμάτων Ασφαλείας.
Αυτός ενέπνευσε τους Γερμανούς να δημιουργήσουν τα Τάγματα Ασφαλείας που αιματοκύλησαν τη χώρα στη διάρκεια της Κατοχής. Μετά τον Βουλπιώτη ουσιαστικά κάνει την εμφάνισή του ο Χριστοφοράκος. Έπαιξε τον ρόλο που έπαιξαν Ζαχαρίου και Βουλπιώτης ως άνθρωποι της Siemens στην Ελλάδα».
«Αλέξανδρος Ζαχαρίου: Ο πρώτος άνθρωπος της Siemens στην Ελλάδα», είναι ένα άλλο κεφάλαιο του βιβλίου του Μ. Ψύλου. Φέρνοντας, μάλιστα, στο φως μίζα γερμανικής εταιρείας (Zeiss) από τα τέλη της δεκαετίας του ’20 σε συγγενή του Μεταξά, ο οποίος συγγενής τσέπωνε 10% «λαδάκι» από τις πωλήσεις επιστημονικών οργάνων στον ελληνικό στρατό:
«Στην ισχυρότερη διείσδυση των γερμανικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε ο Αλέξανδρος Ζαχαρίου, εκπρόσωπος της Siemens στην Ελλάδα κι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες επιχειρηματίες των αρχών του 20ού αιώνα».
Από τότε, λοιπόν, άρχισαν σιγά - σιγά να μπαίνουν κι άλλες μεγάλες γερμανικές εταιρείες στο παιχνίδι (ΜΑΝ, Daimler κ.ά.): «Μια απ’ αυτές και η γνωστή γερμανική εταιρεία Zeiss, που κατασκεύαζε επιστημονικά όργανα ακριβείας για τον στρατό.
Η Zeiss είχε μάλιστα το 1929 εμπορικό αντιπρόσωπο στην Αθήνα τον Μεντέλα Μεταξά, συγγενή του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά.
Ο Μεντέλας Μεταξάς αντιπροσώπευε και την Daimler - Crysler από το 1924 ώς το 1930, με βασικό αγοραστή αυτοκινήτων τη… βασιλική οικογένεια». Σύμφωνα με τα αρχεία της Zeiss που παραθέτει η Δημητριάδου - Λουμάκη, «ο Μεντέλας Μεταξάς όσο και ο αντιπρόσωπος της Zeiss στη Σμύρνη, Γεωργινιάδης, ελάμβαναν σύμφωνα με το συμβόλαιο που είχαν υπογράψει προμήθεια 10% επί των πωλήσεων προς τον ελληνικό στρατό».
Ο Ζαχαρίου, γεννημένος στη Βράιλα της Ρουμανίας, εξελίχθηκε σε μεγάλο όνομα των επιχειρηματιών που είχαν σημαντικές διασυνδέσεις με γερμανικά συμφέροντα:
«Η εταιρεία του, μέσω της οποίας αντιπροσώπευε τη Siemens στην ελληνική αγορά, αναλάμβανε σε συνεργασία με γερμανικούς οίκους δημόσια έργα, μεταξύ των οποίων και της σήραγγας Πλατεία Βικτωρίας - Μοναστηράκι του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου (…). Το 1921, μετά την κατάληψη της Σμύρνης από τον ελληνικό στρατό, ο Ζαχαρίου συμφώνησε με την Siemens να αναλάβει τη διαχείριση της γερμανικής εταιρείας στη Μικρά Ασία. Η δράση του αυτή υπέρ των γερμανικών συμφερόντων κατέστησε τον Ζαχαρίου ‘‘μαύρο’’ πρόβατο για τους Άγγλους. Οι αέναες προσπάθειες του Ζαχαρίου για την προώθηση των γερμανικών συμφερόντων στην Ελλάδα δεν είχαν πάντως αίσιο τέλος για τον ίδιο. Από το 1930 οι σχέσεις του με την Siemens κατέστησαν ‘‘προβληματικές’’. Ο Ζαχαρίου απεβίωσε τον Ιούνιο του 1938. Ποιος είχε πάρει τη θέση του ως εκπρόσωπος των γερμανικών συμφερόντων στην Ελλάδα; Ο Ιωάννης Βουλπιώτης».
Πέρυσι η κόρη του Βουλπιώτη από τον δεύτερο γάμο του, η Ιζαμπέλλα Παλάσκα, έγραψε ένα ιστορικό μυθιστόρημα με τίτλο «Άγγελος ή δαίμονας – Ο αμφιλεγόμενος πατέρας μου» (εκδόσεις Λιβάνη). Από τότε έγιναν διάφορες αναφορές στον Τύπο και μπορεί κανείς να αλιεύσει «κρίσιμες» πληροφορίες:
◆ «Πριν ο Βουλπιώτης γίνει 30 χρόνων, ο Καρλ Φρίντριχ Ζίμενς του παραδίδει την κόρη του, Χέρτα. Είναι ίσως η πρώτη φορά που ένας Έλληνας γίνεται ‘‘ισότιμο μέλος σε μια οικογένεια Γερμανών βιομηχάνων’’. Λίγο μετά, ο πανίσχυρος πλέον Βουλπιώτης αναλαμβάνει πληρεξούσιος του ομίλου Siemens και εκτός Ευρώπης».
◆ «Το 1936 ο Χίτλερ εντυπωσιάζεται από τον πολυπράγμονα Βουλπιώτη και τις πρωτοποριακές τεχνολογικές γνώσεις του. Του ζητάει, μάλιστα, να του καταθέσει μια έκθεση για την αξιοποίηση της τηλεόρασης ως μέσου επιρροής. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Βουλπιώτης έχει πλήρη επίγνωση ότι τις σειρήνες που διασαλπίζουν στην Αθήνα την έναρξη του πολέμου τις είχε πουλήσει ο ίδιος».
◆ «Ο Βουλπιώτης θα παραδεχτεί αργότερα με δηλώσεις του ότι ήταν εκείνος που εισηγήθηκε την ιδέα για τα κατοχικά Τάγματα Ασφαλείας: ‘‘Αγαπητέ μου, η ιδέα για τη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας στηριζόταν αποκλειστικά και μόνο στην προσπάθεια του αστικού καθεστώτος, δηλαδή στη μη κομμουνιστικοποίηση της Ελλάδας, όταν κάποια στιγμή θα απελευθερωνόταν από τους κατακτητές. Πράγματι, έγιναν παρεκτροπές και ακόμη, θα έλεγα, εγκληματικές πράξεις. Τέτοια, όμως, έγιναν και από την άλλη πλευρά, μάλιστα κατά κόρον, με τις δολοφονίες αθώων πολιτών. Ποιος μπορεί να έχει αντίρρηση ότι με τα Τάγματα Ασφαλείας δεν διασώσαμε το αστικό καθεστώς και δεν αφήσαμε την Ελλάδα να γίνει στάχτη;’’».
Επικίνδυνη αυταπάτη
Οι μύθοι, όμως, σχετικά με τη γερμανική υπεροχή, τελειότητα κι ακεραιότητα, δεν αφορούν μόνο το παρελθόν, αλλά εστιάζουν ακόμα περισσότερο σε παρόν και μέλλον. Ο επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Μαρσέλ Φράτσερ γράφει στο πρόσφατο βιβλίο του «Η Γερμανική Αυταπάτη» ότι «η ευφορία μας είναι επικίνδυνη. Μας κάνει υπερόπτες και τυφλούς». Ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, μάλιστα, δήλωσε ότι το βιβλίο θα έπρεπε να αποτελεί «απαραίτητο ανάγνωσμα».
Βέβαια, η κυρίαρχη άποψη στους υπερσυντηρητικούς οικονομικούς κύκλους της Γερμανίας συνεχίζει να θριαμβολογεί για το πολυδιαφημισμένο τρίπτυχο της γερμανικής επιτυχίας: 1. Εργασιακό θαύμα - μείωση ανεργίας. 2. Άνθηση των γερμανικών εξαγωγών. 3. Ισορροπημένος ομοσπονδιακός προϋπολογισμός.
Και μπορεί αυτά τα τρία να είναι πραγματικότητα, όμως οι λόγοι πίσω από το γερμανικό success story δεν είναι τόσο λαμπεροί:
◆ Το εργασιακό θαύμα της Γερμανίας επιτεύχθηκε κυρίως με τη δημιουργία part time και όχι κανονικών θέσεων εργασίας. Πράγματι, οι άνεργοι μειώθηκαν από 5 εκατομμύρια το 2005 σε λιγότερους από 3 εκατομμύρια φέτος, όμως οι συνολικές ώρες εργασίας αυξήθηκαν από ελάχιστα ώς καθόλου.
◆ Η επιτυχία την γερμανικών εξαγωγών ήρθε όχι μέσα από μεγαλύτερη παραγωγικότητα, αλλά από το επί σειρά ετών πάγωμα μισθών.
◆ Το κλείσιμο του ελλείμματος του προϋπολογισμού οφείλεται στα έσοδα από την υψηλή φορολογία που, βολικότατα, αυξήθηκε λόγω της αύξησης της απασχόλησης. Σωστότερα, της ημιαπασχόλησης.
Στη γερμανική κοινωνία, μάλιστα, πνέει πια ισχυρότατος άνεμος αλαζονείας που μεταφράζεται σε τρεις κυρίως τάσεις.
Η πρώτη είναι ότι η Γερμανία έχει βρει τη «μαγική φόρμουλα» και ότι μπορεί να παραμείνει ισχυρή στο διηνεκές μόνο και μόνο κάνοντας ακριβώς τα ίδια.
Η δεύτερη είναι ότι η Γερμανία στην πραγματικότητα δεν έχει ανάγκη την ευρωζώνη. Η τάση αυτή είναι διαρκώς αυξανόμενη κρίνοντας από τα ποσοστά του ευρωφοβικού κόμματος AfD.
Και η τρίτη (και δημοφιλέστερη) είναι ότι η υπόλοιπη ευρωζώνη εποφθαλμιά τα λεφτά της Γερμανίας, με τους ίδιους τους Γερμανούς φορολογούμενους να αποτελούν τα πραγματικά θύματα της διάσωσης του ευρώ.
Ο Φράτσερ, πάντως, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το πρόβλημα της μεγάλης ανισορροπίας μεταξύ οικονομίας - επενδύσεων. Οι Γερμανοί αποταμιεύουν πολλά, αλλά με λάθος τρόπο. Ενώ τη δεκαετία του 1990 η Γερμανία επένδυε το 23% του ΑΕΠ της, τώρα το ποσοστό έχει πέσει στο 17%.
Οι ακαθάριστες δημόσιες επενδύσεις επί του ΑΕΠ είναι εντυπωσιακά πεσμένες. Το γερμανικό ποσοστό είναι χαμηλότερο από των περισσότερων πλούσιων χωρών, χαμηλότερο από τον μ.ό. της ευρωζώνης, ακόμη και από αυτό της Ελλάδας! Σε πολλές γερμανικές βιομηχανίες το μετοχικό κεφάλαιο είναι μικρότερο απ’ ό,τι ήταν το 2000.
Συμπερασματικά, η Γερμανία είναι λιγότερο πλούσια απ’ όσο νομίζει. Και, το κυριότερο; Αν συνεχίσει στο ίδιο και απαράλλαχτο μοτίβο, τότε η οικονομία της θα είναι πιο ανίσχυρη προσεχώς.
http://topontiki.gr/details.php?id=84797
